Survey of Several Words about Religion and Prejudice (According to the Syunik-Artsakh dialect dictionary)
DOI:
https://doi.org/10.46991/BYSU:B/2022.13.2.089Keywords:
Syunik-Artsakh, thematic group, religion, prejudice, dialect vocabulary, Indo-European, etymologyAbstract
In the dialectical vocabulary of Syunik-Artsakh, religious words make up 58% com-pared to Armenian, and compared to the list of K. Baq compiled by Baku - 66%. Three words have been added to the thematic group formed by the previous ones, according to the data of Syunik-Artsakh dialectical vocabulary, which, we think, are of In-do-European origin: kashk-kasq (քաշկ – քաշկ/ք), sundu-sundu (kuku) (սո̈ւնդո̈ւ-սունդու(կուկու)), kupel-kup(el) (կուփել-կո̈ւփ(էլ)). There’s a question of whether kaj (քաջ) և kajq (kashk) քաջք (քաշկը)is the general basis of the words. It is more probable that kash-q / k (քաշք/կ), " evil spirit", has Indo-European origin: *u̯ek-ti- "something, thing, man, being". The word (Սունդու) probably derives from the root *sent – “direct, go, motion, way, road:” sundukuku (սունդուկուկու), Sindara (Սինդարա). We think that the word kup(el) (կո̈ւփ(էլ)): 1. “Touch, blow, blow of a person, child, evil spirit, demon or angel” in the vocabulary of the Syunik-Artsakh dialect in meaning and form it is related to primary and secondary forms of the Indo-European root *(s)kep(h)- || *(s)kō̆p-: 1. "cover, cover, cover, protect"; 2. "beat, cut" (possible development from the last meaning). In the Pokorny dictionary, under the word (s)kō̆p-, a number of words are mentioned that reflect the semantic similarity of the word "kup(el)-" (կո̈ւփ(էլ)) in Indo-European languages, for example, Old High German scaffōn "form, cause", Old Norse skap "form, mental condition", etc.
References
Ջահուկյան Գ., Հայոց լեզվի պատմություն: Նախագրային ժամանակաշրջան, ԳԱ հրատ., Երևան, 1987, էջ 273-274 (այսուհետև՝ Ջահուկյան, ՀԼՊ):
Ջահուկյան, Գ. Բ., Ստուգաբանություններ// Պատմա-բանասիրական հանդես, թիվ 4, Երևան, 1963, Էջ 86:
Ջահուկյան Գ., Հայ բարբառագիտության ներածություն, ՀՍՍՀ ԳԱ հրատ., Երևան, 1972, էջ 313:
Սովորութիւններ, նախապաշարումներ և այլն Իզմիտ գաւառին մէջ.- «Բիւրակն լրագիր», թիվ 34, 1899, էջ 540-541:
Մխիթար Սեբաստացի, Բառգիրք հայկազեան լեզուի, հատ. II, Վէնէտիկ, 1769, էջ 670:
Աճառյան Հր., Հայերեն արմատական բառարան, Երևանի համալսարանի հրատ., հատ. Դ, Երևան, 1979 (1971-1979), էջ 555:
Ջահուկյան Գ., Հայերեն ստուգաբանական բառարան, «Ասողիկ» հրատ., Երևան, 2010, էջ 777:
Պետրոսյան Ա., Հայկական վիշապամարտի երկու հակադիր կերպարներ.- Պատմա-բանասիրական հանդես, 2010, թիվ 1, էջ 189-196:
Pokorny J., Indogermanisches etymologisches Wörterbuch, I bend, München: Francke Verlag, Bern, 1959, p. 1134.
Kloekhorst A., Etymological Dictionary of the Hittite inherited lexicon, vol. 5, Brill, Leiden-Boston, 2007, p. 754.
Քումունց Մ., Տարածական հարաբերություններ արտահայտող բարբառային մի քանի հնաբանությունների շուրջ (Վիճահարույց ստուգաբանություններ, բնիկ և օտար բառային ընդհանրություններ կամ հանդիպադրումներ).- Արցախի պետական համալսարանի Գիտական տեղեկագիր, պրակ 1, Ստեփանակերտ, 2021, էջ 17-19:
Օրբէլեան Ստեփաննոս, Պատմութիւն նահանգին Սիսական, հատ. Ա., Ի գործատուն Կ. Վ. Շահնազարեանց, Փարիզ, 1859, էջ 93:
Աւետիքեան Գ., Սիւրմէլեան Խ., Աւգերեան Մ., Նոր բառգիրք հայկազեան լեզուի (հատ. I-II, Տպարան ի Սրբոյն Ղազարու, Վենետիկ, 1836-1837), հատ. II, Երևան, 1981 (1979-1981), էջ 981:
Քումունց Մ., Անգ>(Ա)անգեղ (Nergal -’Εργε՛λ) «անգղ», բծիծ, պիծակ բառերի ստուգաբանություն.-Արցախի պետական համալսարանի գիտական տեղեկագիր, հատ. 2, Ստեփանակերտ, 2019, Էջ 139-143:
Աճառյան Հ., Լիակատար քերականություն հայոց լեզվի: Համեմատությամբ 562 լեզուների, հատ. IV, ՀՍՍՌ ԳԱ հրատ., Երևան, 1961, էջ 721-722:
Buck C. D., A Dictionary of selected synonyms in the principal Indo-European languages (A contribution to the history of ideas), University of Chicago press, Chicago & London, 1988, p. 1462.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2022 Bulletin of Yerevan University
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License.