Survey of Several Words about Religion and Prejudice (According to the Syunik-Artsakh dialect dictionary)

Authors

  • Mher Kumunts Syunik Center for Armenian Studies

DOI:

https://doi.org/10.46991/BYSU:B/2022.13.2.089

Keywords:

Syunik-Artsakh, thematic group, religion, prejudice, dialect vocabulary, Indo-European, etymology

Abstract

In the dialectical vocabulary of Syunik-Artsakh, religious words make up 58% com-pared to Armenian, and compared to the list of K. Baq compiled by Baku - 66%. Three words have been added to the thematic group formed by the previous ones, according to the data of Syunik-Artsakh dialectical vocabulary, which, we think, are of In-do-European origin: kashk-kasq (քաշկ – քաշկ/ք), sundu-sundu (kuku) (սո̈ւնդո̈ւ-սունդու(կուկու)), kupel-kup(el) (կուփել-կո̈ւփ(էլ)). There’s a question of whether kaj (քաջ) և kajq (kashk) քաջք (քաշկը)is the general basis of the words. It is more probable that kash-q / k (քաշք/կ), " evil spirit", has Indo-European origin: *u̯ek-ti- "something, thing, man, being". The word (Սունդու) probably derives from the root *sent – “direct, go, motion, way, road:” sundukuku (սունդուկուկու), Sindara (Սինդարա). We think that the word kup(el) (կո̈ւփ(էլ)): 1. “Touch, blow, blow of a person, child, evil spirit, demon or angel” in the vocabulary of the Syunik-Artsakh dialect in meaning and form it is related to primary and secondary forms of the Indo-European root *(s)kep(h)- || *(s)kō̆p-: 1. "cover, cover, cover, protect"; 2. "beat, cut" (possible development from the last meaning). In the Pokorny dictionary, under the word (s)kō̆p-, a number of words are mentioned that reflect the semantic similarity of the word "kup(el)-" (կո̈ւփ(էլ)) in Indo-European languages, for example, Old High German scaffōn "form, cause", Old Norse skap "form, mental condition", etc.

Author Biography

Mher Kumunts, Syunik Center for Armenian Studies

PhD in Philology, Associate Professor, Director of Syunik Center for Armenian Studies

References

Ջահուկյան Գ., Հայոց լեզվի պատմություն: Նախագրային ժամանակաշրջան, ԳԱ հրատ., Երևան, 1987, էջ 273-274 (այսուհետև՝ Ջահուկյան, ՀԼՊ):

Ջահուկյան, Գ. Բ., Ստուգաբանություններ// Պատմա-բանասիրական հանդես, թիվ 4, Երևան, 1963, Էջ 86:

Ջահուկյան Գ., Հայ բարբառագիտության ներածություն, ՀՍՍՀ ԳԱ հրատ., Երևան, 1972, էջ 313:

Սովորութիւններ, նախապաշարումներ և այլն Իզմիտ գաւառին մէջ.- «Բիւրակն լրագիր», թիվ 34, 1899, էջ 540-541:

Մխիթար Սեբաստացի, Բառգիրք հայկազեան լեզուի, հատ. II, Վէնէտիկ, 1769, էջ 670:

Աճառյան Հր., Հայերեն արմատական բառարան, Երևանի համալսարանի հրատ., հատ. Դ, Երևան, 1979 (1971-1979), էջ 555:

Ջահուկյան Գ., Հայերեն ստուգաբանական բառարան, «Ասողիկ» հրատ., Երևան, 2010, էջ 777:

Պետրոսյան Ա., Հայկական վիշապամարտի երկու հակադիր կերպարներ.- Պատմա-բանասիրական հանդես, 2010, թիվ 1, էջ 189-196:

Pokorny J., Indogermanisches etymologisches Wörterbuch, I bend, München: Francke Verlag, Bern, 1959, p. 1134.

Kloekhorst A., Etymological Dictionary of the Hittite inherited lexicon, vol. 5, Brill, Leiden-Boston, 2007, p. 754.

Քումունց Մ., Տարածական հարաբերություններ արտահայտող բարբառային մի քանի հնաբանությունների շուրջ (Վիճահարույց ստուգաբանություններ, բնիկ և օտար բառային ընդհանրություններ կամ հանդիպադրումներ).- Արցախի պետական համալսարանի Գիտական տեղեկագիր, պրակ 1, Ստեփանակերտ, 2021, էջ 17-19:

Օրբէլեան Ստեփաննոս, Պատմութիւն նահանգին Սիսական, հատ. Ա., Ի գործատուն Կ. Վ. Շահնազարեանց, Փարիզ, 1859, էջ 93:

Աւետիքեան Գ., Սիւրմէլեան Խ., Աւգերեան Մ., Նոր բառգիրք հայկազեան լեզուի (հատ. I-II, Տպարան ի Սրբոյն Ղազարու, Վենետիկ, 1836-1837), հատ. II, Երևան, 1981 (1979-1981), էջ 981:

Քումունց Մ., Անգ>(Ա)անգեղ (Nergal -’Εργε՛λ) «անգղ», բծիծ, պիծակ բառերի ստուգաբանություն.-Արցախի պետական համալսարանի գիտական տեղեկագիր, հատ. 2, Ստեփանակերտ, 2019, Էջ 139-143:

Աճառյան Հ., Լիակատար քերականություն հայոց լեզվի: Համեմատությամբ 562 լեզուների, հատ. IV, ՀՍՍՌ ԳԱ հրատ., Երևան, 1961, էջ 721-722:

Buck C. D., A Dictionary of selected synonyms in the principal Indo-European languages (A contribution to the history of ideas), University of Chicago press, Chicago & London, 1988, p. 1462.

Published

2022-07-06

How to Cite

Kumunts, M. (2022). Survey of Several Words about Religion and Prejudice (According to the Syunik-Artsakh dialect dictionary). Bulletin of Yerevan University B: Philology, 13(2 (38), 89–96. https://doi.org/10.46991/BYSU:B/2022.13.2.089

Issue

Section

Linguistics