Использование армянского ударения. Лингвистические традиции Армении как контекст пунктуации
DOI:
https://doi.org/10.46991/BYSU:B/2024.15.2.101Ключевые слова:
противопоставление языка и речи, использование ударения, пунктуация повелительного наклонения, пунктуация обращения, взаимосвязь лингвистических уровней, социальная значимость языковой формы, прагматический потенциал ударенияАннотация
В статье обсуждается использование ударения в письменном армянском языке, в частности, в отношении пунктуации глагольных форм повелительного наклонения, а также обращения. Практические примеры использования обращения и глаголов повелительного наклонения вызывают вопрос, поставить ударение или нет. В статье утверждается, что избегание ударения во многих случаях не является признаком лени или незнания грамматического правила, а необходимость понимания текущих примеров использования и тенденций направляют, в частности, в сторону одной из областей лингвистики -прагматики. Одна из вопросов, лежащих в основе статьи, заключается в следующем: может ли концептуализация прагматики, созданной Чарльзом Моррисом в 1930 году и развившейся в качестве отрасли лингвистики в 1970-х годах, сократить «историческую дистанцию», то есть привести к переосмыслению накопленных традиций лингвистики в Армении. Соответственно, одной из основных целей статьи – ставить вопрос о прагматическом потенциале знаков препинания. Преследуя эту цель, ставится вопрос, не пора ли изменить правила постановки ударения?
Правила обязательного ударения также рассматриваются в отношении других лингвистических уровней, таких как морфология, синтаксис, семантика, а также с точки зрения одной из лингвистических областей-социолингвистики. Обсуждается ряд утверждений армянских и иностранных лингвистов, создавая круг подходов, с которыми можно соотнести правила использования знаков препинания и, в частности, ударения.
Библиографические ссылки
․ Աբրահամյան Ա․ Ս․, Էդուարդ Աղայանի ներդրումը տեսական լեզվաբանության և նրա ուսուցման մեջ, Իրականություն, լեզվագիտակցություն, նշան, Երևան, ԵՊՀ հրատ․, 2023։
․ Աբրահամյան Ս․, Հայերենի կետադրություն։ Ուսումնական ձեռնարկ, Երևան, Լույս, 1999։
․ Աբրահամյան Ս․, Նախադասության տեսակներն ըստ բնույթի ժամանակակից հայերենում, https://arar.sci.am/Content/196519/file_0.pdf։
․ Աղայան Է․ (խմբ․), Ժամանակակից հայերեն խոսակցական լեզուն, ՀՍՍՀ ԳԱ, Հր․ Աճառյանի անվան լեզվի ինստիտուտ, Երևան, ՀՍՍՀ ԳԱ հրատ․, 1981։
․ Աղայան Է․, Նախադասություն և ասություն, http://www.old.ysu.am/files/10E_Aghayan.pdf։
․ Ասատրյան Մ․, Ժամանակակից հայոց լեզու։ Ձևաբանություն։ Ուս․ ձեռնարկ հայկ․ բանասիր․ ֆակ․ համար, Երևան, Երևանի համալս․ հրատ․, 2004։
․ Ավետիսյան Յ․, Արդի հայերենի կետադրության հիմնախնդիրներ, Երևան, ԵՊՀ հարատարակչություն, 2019։
․ Բայադյան Հ․, Հարմարվողականության լեզուն, https://hetq.am/hy/article/21387։
․ Բայադյան Հ․ (խմբ․), Մեդիայի նշանագիտության ներածություն, Երևան, ԵՊՀ հրատ․, 2018։
․ Բաղրամյան Ս․, Պարզ նախադասության դրսևորումները հայերենի առածներում և ասացվածքներում՝ ըստ հաղորդակցական նպատակի, Լեզու և խոսք -2: Գիտական հոդվածների ժողովածու (Էլ. հրապարակում).– Երևան, ՀՀ ԳԱԱ Հ.Աճառյանի անվան լեզվի ինստիտուտ, 2020։
․ Բենվենիստ Է․, Ընդհանուր լեզվաբանության խնդիրներ, հ․ 1, Երևան, Սարգիս Խաչենց, Փրինթինֆո, 2032։
․ Գևորգյան Շ․, Հրամայական եղանակի կիրառությունը, Կանթեղ: Գիտական հոդվածներ, Գլխ․ խմբ․՝ Ա․ Ասատրյան, 2 (2016)։
․ Դարբինյան Մ․, Ժամանակակից հայոց լեզու․ կետադրություն, Երևան, Լույս, 1990։
․ Եզեկյան Լ․, Հայոց լեզու, Երևան, Երևանի համալսարան հրատ․, 2007 թ․։
․ Լեզվի կոմիտե, Հայերենի շեշտի մասին, https://www.langcom.am/%d5%b0%d5%a1%d5%b5%d5%a5%d6%80%d5%a5%d5%b6%d5%ab-%d5%b7%d5%a5%d5%b7%d5%bf%d5%ab-%d5%b4%d5%a1%d5%bd%d5%ab%d5%b6/։
․ Կարապետյան Մ․, Կետադրելու («)ազատությունը(»), https://groghutsav.am/2020/02/17/%D5%B4%D5%A1%D6%80%D5%AB%D5%A1%D5%B4-%D5%AF%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%BA%D5%A5%D5%BF%D5%B5%D5%A1%D5%B6-%D5%AF%D5%A5%D5%BF%D5%A1%D5%A4%D6%80%D5%A5%D5%AC%D5%B8%D6%82-%D5%A1%D5%A6%D5%A1%D5%BF%D5%B8/։
․ Հովսեփյան Լ․, Լեզվաբանությունը Հայաստանում, http://language.sci.am/hy/linguistics/lezvabanowtyowne-hayastanowm.html։
․ Ղուկասյան Ս․, Հնչերանգի որոշ ըմբռնումներ ժամանակակից լեզվաբանության մեջ, Բանբեր Երևանի համալսարանի. Հասարակական գիտություններ, Եր., 1(1999)։
․ Ներսիսյան Բ․, Մանուկ Աբեղյանը գրական արևելահայերենի քերականության տեսաբան, Բանբեր Երևանի համալսարանի․ Բանասիրություն, 3 (2024)։
․ Ջահուկյան Գ․, Ժամանակակից հայերենի տեսության հիմունքները, Երևան, 1974։
․ Ջահուկյան Գ․, Հայերենի կետադրության պատմական և տեսական հիմունքները, «Լրաբեր», 1990, 7(75)։
․ Սահակյան Վ․ Ա․, Սահակյան Վ․ Վ․, Ժամանակակից հայոց լեզվի կետադրություն, Երևան, 2010:
․ Սարգսյան Ա․, Ընդհանուր և հայ լեզվաբանություն, 2018, էջ 337, http://language.sci.am/sites/default/files/book/girk_a.pdf։
․ ÅKERMAN J., Indexicals and Reference-Shifting:
Towards a Pragmatic Approach, https://philarchive.org/archive/KERIAR ․
․ Beckman M. E., Venditti J. J., Tone and Intonation, in W․ J. Hardcastle (ed.), J. Laver (ed.), F. E. Gibbon (ed.), The Handbook of Phonetic Sciences, Oxford/Malden, MA: Wiley-Blackwell, 2010․
․ Dale R., The Role of Punctuation in Discourse Structure, Natural Language Understanding and Generation, Asilomar, 1991․
․ D'Alfonso D., The Dynamic Turn: On Syntax between Langue and Parole, Cahiers Ferdinand de Saussure, 62 (2009).
․ Eckert P., Variation and the indexical field, Journal of Sociolinguistics 12/4, 2008, p. 453, https://web.stanford.edu/~eckert/PDF/IndexicalField.pdf․
․ Kempson R., The Puzzle of Language Use: How Do We Ever Understand Each Other? Pragmatics: Language and Communication, 2008․
․ Martínez E. R., Delimiting Semantics and Pragmatics. a Functional, Structural Criterion, Atlantis , 18 (1996), ½․
․ Parkes M. B., Pause and Effect: An Introduction to the History of Punctuation in the West, Cambridge, Scholar Press, 1992
․ Tartakovsky R., E. E. Cummings's Parentheses: Punctuation as Poetic Device, Style , Vol. 43, No. 2, Temporal Paradoxes in Fiction and Stylistics in American Literatures, 2009.
․ Шаронова E., Коммуникативно-прагматический аспект пунктуации текста как средство языкового развития учащегося, Вестник университета Российской академии образования, 2, 2008.
Загрузки
Опубликован
Как цитировать
Выпуск
Раздел
Лицензия
Copyright (c) 2024 Вестник Ереванского Университета
Это произведение доступно по лицензии Creative Commons «Attribution-NonCommercial» («Атрибуция — Некоммерческое использование») 4.0 Всемирная.
